این دیپارتمنت همزمان با تأسیس پوهنځی شرعیات در سال 1370 هجری شمسی ایجاد گردیده در سال 1374 بعد از انتقال پوهنتون از پشاور به ولایت تخار فعالیت علمی و تحصیلی خویش را آغاز نموده است. هدف از ایجاد این دیپارتمنت تربیت کادر های ورزیده در بخشهای مختلف عدلی وقضایی کشور می باشد. این دیپارتمنت در بدو تأسیس فعالیتهای خویش را با 9 تن عضو کادر علمی آغاز نموده در سال جاری نزدهمین دور فارغان خود را به جامعه تقدیم نمود. در حال حاضر نیز این دیپارتمنت دارای 9 نفر عضو کادر علمی بوده فعالیت های علمی و تدریسی آن طبق پلان و برنامه، زیر ادارۀ آمر دیپارتمنت محترم پوهندوی عبدالواحد کریمی تا دهم ماه جدی ۱۴۰۱ نورمال ادامه داشت، اما به اثر تمام شدن دورۀ کاری ایشان به حیث آمر دیپارتمنت و انتخاب پوهندوی دکتور عتیق الله حامدی به حیث آمر دیپارتمنت از طرف این دیپارتمنت، اکنون امورکاری این اداره تحت سرپرستی ایشان جریان دارد.

1. دیدگاه / چشم انداز (vision)

دیپارتمنت فقه و قانون می خواهد، در پنج سال آینده، با تطبیق نصاب درسی، عرضه خدمات تحصیلی و انجام تحقیقات علمی معیاری، به عنوان یک برنامۀ معتبر علمی در سطح کشور تبارز نماید. 

 

2. مأموریت / رسالت (mission)

دیپارتمنت فقه وقانون؛ رسالت خود می داند که خدمات تحصیلی و آموزش معیاری را برای فرزندان کشور ارایه و ظرفیت علمی استادان و مهارت های تحقیقی و تدریسی آنان را ارتقا بخشیده و بدین وسیله در انکشاف جامعه سهم فعال داشته باشد.

 

3. ارزش های دیپارتمنت:

• پایبندی به اصول و احکام اسلامی؛
• تعهد و مسؤلیت پذیری؛
• امانت داری و صداقت در انجام وظیفه؛
• مرجعیت و مقبولیت علمی در میان مردم؛
• عدالت، شفافیت و حسابدهی؛
• تلاش، اتبکار و نوآوری در حوزۀ علم؛
• توجه به کرامت انسانی و احترام متقابل؛
• پاسخگوئی به نیازهای علمی جامعه؛
• کیفیت در ارایۀ خدمات آموزشی و تحقیقی؛
• پرهیز از هرگونه تعصب، تبعیض و برخورد های خشونت آمیز؛

4. و دست آورد های دیپارتمنت

• در بخش زیر بنا:

1. تجهیز دفتر اداری دیپارتمنت؛
2. ایجاد یک کتابخانۀ کوچک در داخل دیپارتمنت؛

• در بخش محصلان:

1. تدریس و فارغ دهی تعداد ( 997) تن در (19) دور فراغت، و تقدیم آنها جهت خدمت گذاری به جامعه؛
2. اشراف و راهنمائی مونوگراف های شاگردان و تهیۀ یک زخیرۀ علمی قابل استفاده از این طریق؛
3. کسب مهارت های: قضاوت، مشوره دهی، پروپوزل نویسی و کارآموزی در زمینه های مربوط به مسلک توسط شاگردان و به کمک کلینیک حقوقی؛

ج- در بخش استادان:

آمار استادان هرچند از نظر کمیت طی سالهای متمادی افزایش نیافته، و از این بابت دیپارتمنت پیشرفتی نداشته، ولی از نظر درجۀ تحصیل و رتب علمی پیشرفتی قابل ملاحظۀ صورت گرفته است.

از نظر درجۀ تحصیل: یک تن استاد برنامۀ دکتورا را فراگرفته و با اخذ درجۀ امتیاز فراغت حاصل کرده است، و چهار تن استاد از مرحلۀ ماستری فارغ گردیده اند. و یک تن استاد شامل برنامۀ ماستری است و عنقریب فارغ خواهد شد.

ار نظر رتبۀ علمی: دو تن استاد به رتبۀ علمی پوهنوال و چهار تن به رتبۀ علمی پوهندوی و یک تن به رتبۀ عملی پوهنمل ویک تن به رتبۀ علمی پوهنیار ارتقا کرده اند.

• در بخش تحقیقات:

در این بخش تحقیقات علمی زیر انجام یافته است:

1. تألیف (4) نسخه کتاب درسی تحت عنوان (فقه دعوی) و (تحلیل فقهی قانون مدنی، نظریۀ التزام و حقوق عینی) برای شاگردان دیپارتمنت؛
2. تهیه و تحریر (20) آثار علمی ترفیعی؛
3. تهیه و دفاع (4) اثار علمی _ تحقیقی (تیزس ماستری)؛
4. تهیه و دفاع (2) اثار علمی _ تحقیقی (رسالۀ دکتورا)؛
5. تعداد (11) مقالات علمی _ تحقیقی بین المللی؛
6. تعداد (51) مقالات علمی _ تحقیقی داخلی؛
7. تعداد بی شمار کنفرانس های علمی؛

• در بخش تدوین اسناد، میکانیزم ها، رهنمود ها، و غیره:

1. میکانیزم تهیۀ پلانها (استراتیژیک، عملیاتی، تطبیقی و انکشافی دیپارتمنت)
2. میکانیزم تهیه و ترتیب کورس پالیسی ها؛
3. میکانیزم مکافات و مجازات؛
4. میکانیزم تهیه و ترتیب پلان های عملیاتی انفرادی اعضای کادر علمی؛
5. میکانیزم تهیۀ گزارش فعالیت های اعضای کادر علمی؛
6. تهیۀ رهنمود ترجمه برای شاگردان جهت تهیۀ مونوگراف؛
7. تدوین کتلاک دیپارتمنت جهت معرفی دیپارتمنت و فعالیت های علمی و. . . آن؛

6)  حالت موجود دیپارتمنت:

 

• در بخش تشکیل:  این دیپارتمنت متشکل از آمر دیپارتمنت، منشی و اعضای کادر علمی می باشد، که در نمودار ذیل نمایان می گردد:
• در بخش منابع فیزیکی:

• دیپارتمنت در حال حاضر، دارای یک دفتر اداری همراه با تجهیزات مناسب و چهار صنف درسی مجهز با پروجکتور، و برخی وسایل تدریسی دیگر می باشد؛

• در بخش انجام فعالیت ها و تحقیقات علمی:

• -چنانچه اشاره شد-استادان دیپارتمنت طی چند سال گذشته آثار تألیفی، آثار علمی تحقیقی، تیزس های ماستری، رساله دکتورا، مقالات علمی – تحقیقی بین المللی، مقالات علمی – تحقیقی داخلی و کنفرانس های علمی تألیف و تحریر کرده اند.

  با توجه به حالت موجود دیپارتمنت و مطالعۀ پلان های عملیات و تطبیقی مبتنی بر پلان استراتیژیک سال 1397 – 1401  داسته می شود که دیپارتمنت در زمینۀ تحقق اهداف و برنامه های پلان استراتیژیک گذشته موفقیت بالا نداشت است.

  عوامل: عدم موفقیت لازم دیپارتمنت در دست یابی به اهداف را می توان در نکات ذیل خلاصه کرد:

  شیوع ویروس کرونا در چند سال متوالی؛

  شدت جنگ ها در سال های 1399 و 1400 و نا امنی های ناشی از آن؛

  تحولات بزرگ (سقوط حکومت جمهوریت و برپائی نظام امارت اسلامی) وآشفتگی، بحران اقتصادی و قلت امکانات حکومت و وزارت تحصیلات عالی؛

  این ها عمده عواملی بودند که دست یابی دیپارتمنت به اهداف استراتیژیک را متأثر ساختند.

• در بخش خدامات محصلان

• بدون شک عمده ترین هدف ایجاد و تأسیس پوهنتون ها، تعلیم و تربیۀ نیروهای مسلکی، کارشناس و متخصص در زمینه های مختلف و فارغ دهی آن ها از این مراکز و پیشکش نمودن آن ها به جامعه است، بنا براین پوهنتون با تمام امکانات خود به شمول مهمترین و مؤثرترین و گرامی ترین عنصر و نیری کاری خود یعنی اعضای کادر علمی در خدمت محصلان قرار دارد؛ از اینرو پوهنتون از هر امکان و وسیله ای در جهت خدمت گزاری، مخصوصا عرضه ی علم و دانش به محصلان استفاده می کند.

  دیپارتمنت فقه و قانون با درک حقیقت فوق، می کوشد در بخش خدماتِ محصلان اقدامات ذیل را انجام دهد:

• انکشاف و توسعۀ ظرفیت جذب محصلان:
• در سالهای گزشته به علت محدود بودن ظرفیت جذب محصلان در مؤسسات تحصیلی کشور به تناسب دوطلبان تحصیلات عالی، در جذب محصلان معیار های آموزشی و معقولیت بطور لازم در نظر گرفته نشده است که به اثر آن بطور درست برای شاگردان خدمات عرضه نگردیده. دیپارتمنت می کوشد در سال های آینده، در جذب محصلان، معیار های آموزشی را رعایت نماید، بدین منظور اقدامات زیر را انجام خواهد داد:
• ایجاد برنامۀ ماستری؛
• ایجاد بخش اصول فقه و قواعد فقهی با تجزیۀ دیپارتمنت به دو بخش: 1) فقه 2) اصول فقه و قواعد فقهی؛
• ایجاد بخش شبانه؛

• البته ایجاد هر دو بخش فوق الذکر از طریق پیشنهاد به ریاست پوهنحی و پوهنتون و پی گیری جدی آن دنبال خواهد شد؛

• تقویت بخش نسوان که جدیدا منظور شده، البته با دادن استقلال در حد اختصاص دفتر و مسؤل اداری و در حدود ضوابط و شرایطی که مقام امارت اسلامی و وزارت محترم تحصیلات در نظر می گیرند؛

• با ایجاد بخش های فوق الذکر توقع می رود که در پنج سال آینده، 20 – 30 % محصلان دیپارتمنت افزایش یابد.

• تقویت مهارت های عملی و کاربردی محصلان

• در شرایط امروزی در حوزۀ اموزش، اکتفا به لیکچر توسط استاد و گوش گرفتن توسط شاگرد دیگر جواب نمی دهد و این سنت قدیمی به باد فراموشی سپرده شده، اصل آموزش شاگرد محور و نتیجه محور و پرکتیک (کارعملی) جایگزین روش کلاسیک استاد محور و مضمون محور گردیده است؛ در این اصل، پرکتیک و بکار انداختن شاگردان در فرایند آموزش، جهت کسب مهارت های کاربردی، نهایت مهم و حیاتی تلقی می شود، و یگانه ارگانی که شاگردان را به پرکتیک و کارهای عملی سوق می دهد، و درسهای تیوری و نظری را در صحنۀ عمل اجرا و تطبیق می کند، کلینیک های حقوقی است، بعد از پیروزی امارت اسلامی که شرایط دشوار بر کشور حاکم گردید، و جامعۀ جهانی و در رأس ایالات متحدۀ امریکا مستمرا امار اسلامی را در تنگنا قرار داد، و یک فضای شبه تحریم را بر کشور تحمیل کرد، کلینیک های حقوقی به علت کمبود امکانات در حالت تعطیل قرار گرفت، خوشبختانه حالا که کشور به سمت نورمال شدن، ثبات و خود کفای به پیش می رود، کلینیک های حقوقی فعالیت های خود را مجددا آغاز نموده اند. دیپارتمت فقه و قانون با درک نقش حساس و فعال کلینیک حقوقی در زمینۀ به فعل در آوردن توانائی های شاگران و کسب مهارت های کاربردی برای آنها؛ می کوشد تا رابطه و همکار های لازم را با کلینک حقوقیِ پوهنتون تخار در حدِ معرفی ترینران و شاگردان جهت فراگیری آموزش عملی و سایر موارد لازم داشته باشد.

• تقویت ظرفیت تحقیقی محصلان

• یکی از ضعف های جدی نزد محصلان عدم آشنایی آنها با مهارت ها و روشهای تحقیق است که این مهارت یک نیاز جدی در ساحۀ کار نیز می باشد. بناء برای تقویت مهارت های تحقیقی محصلان، کورس های آموزشی روش تحقیق برگزار می گردد و زمینه اجرای برخی از پروژه های تحقیقی نیز مهیا می شود.

  و علاوتا بر اساس نیاز سنجی دقیق، کورس های در بخش آموزش زبان عربی، زبان انگلسی، آموزش کامپیوتر، شیوه های استفاد از کتابخانه و مطالعه و ... راه اندازی می گردد.

• ایجاد برنامه های رقابتی میان محصلان: بدون شک ایجاد رقابت سالم بین شاگردان آنها را به تلاش و کوشش بیشتر سمت و سو داده و به تقویت ظرفیت و مهارت مسلکی آن ها کمک می کند، و بدینوسیله محقق شدن میزان بیشتر اهداف مورد نظر را تضمین و تأمین می کند.

•    

• ایجاد شورا و کمیته های کاری محصلان

• به منظور شریک ساختن محصلان در برخی تصمیات در امور مربوط به محصلان و تشویق آن ها به تلاش، ابتکار و نوآوری، شواری محصلان از ترکیب محصلان نخبه تشکیل می گردد، و لایحۀ وظایف نیز برای آن تهیه می شود.

  د- تهیۀ میکانیزم رسیدگی به شکایات وانتقادهای محصلان:

  محیط پوهنتون مانند سایر محیط های انسانی طبیعتا دست خوش برخی نا ملایمات و کارشکنی ها و بی عدالتی ها می شود، لذا برای رسیدگی به شکایات میکانیزمی در کمیتۀ نظم و دسپلین پوهنحی تهیه گردیده، و دیپارتمنت نیز صندوق شکایاتی در معرض دید شاگردان قرار داده است، وهمچنان میکانیزم بازکردن صندوق شکایات و رسیدگی به آن را آماده نموده و در روشنایی آن به شکایات رسیدگی می نماید.

  هـ- فراهم سازی سیرهای علمی برای شاگردان:

  دیپارتمنت با همکاری پوهنځی میکانیزم مناسبی را جهت تنظیم سیرهای علمی برای محصلان تهیه نموده تلاش های لازم را غرض فراهم سازی بودجه برای راه اندازی سفر های علمی انجام می دهد.

  ز- ایجاد کمیتۀ فارغان:

  به هدف آگاهی از دست آورد ها در تربیۀ فرزندان کشور و میزان کارآمدی آن ها درعرصۀ کاری، دیپارتمنت، کمیتۀ فارغان ایجاد می نماید. کمیتۀ مذکور از طریق اقدامات ذیل، با فارغان و کارفرمایان روابط بر قرار می کند و معلومات بدست می آورد:

• تهیۀ پرسشنامۀ خاص جهت کسب معلومت؛

• تدویر جلسات مشترک مشورتی با کارفرمایان؛

• در بخش افزایش تشکیل

• پوهنتون ها هر قدر از لحاظ تشکیلاتی توسعه پیدا کنند به همان اندازه به بازدهی و مؤثریت آن ها در حیات اجتماعی جامعه افزوده می شود، از انجایکه دیپارتمنمت فقه و قانون، ظرفیت بالای در خود ایجاد نموده، جهت خدمت گذاری بیشتر در تشکیلات خود افزایش خواهد آورد، و این کار را با اقدامات ذیل انجام خواهد داد:

• تجزیۀ دیپارتمنت به دو بخش (فقه و قانون) و (اصول فقه و قواعد فقهی)
• ایجاد بخش ماستری   
• ایجاد بخش شبانه
• افزایش تعداد استادان از 9 تن به 13 تن
• استخدام یک کارکن خدماتی 

•  

• در بخش نصاب و نظام درسی
• بازنگری و آبدیت کریکولم:

• پوهنتون ها و مراکز علمی با بکار اندازی نصاب درسی به انجام رسالت خود می پردازند و شاگردان را تحت پوشش تعلیم و تربیه قرار داده و در نهایت به حیث متخصص و کار شناس فارغ و به جامعه تقدیم می کنند؛ بنابرین هر قدر نصاب درسی پوهنتون کارآمد و تأثیر گزار باشد به همان اندازه بازدهی آن بیشتر می باشد، با توجه به شرایط و اصل تغییر رسم و رواج ها، نصاب ها کلا یا بعضا کارآمدی خود را از دست می دهند، و لذا باید بازنگری شوند، دیپارتمنت فقه و قانون با درک همین قضیه، هنگام لزوم دید وزارت محترم تحصیلات عالی اقدام به بازنگری و تعدیل و تعویض کریکولم درسی خواهد نمود.

• تقویت سیستم کریدیت:

• نظام کریدیت با توجه به خوبی ها و سودمندی های که دارد امروزه پوهنتون ها و مراکز درسی به سطح جهانی به آن روی آوده اند، اگر پوهنتون های افغانستان می خواهند نیروی کار بین المللی تربیه کنند، و شاگردان و فارغ التحصیلان آنها بتوانند با داشتن سند تحصیلی معتبر در سایر کشور ها منحیث نیروی متخصص وکارشناس وظیفه ایفا کنند و در جذب سرمایه به کشور نقش ایفا نمایند، باید خود را از نظر داشتن نظام تعلیمی با کشورهای جهان هماهنگ بسازند، و مهمترین راه برای این امر ترویج و التزام به نظام کریدیت در حوزۀ آموزش می باشد. 

  دیپارتمنت فقه و قانون با درک اهمیت این قضیه می کوشد در دراز مدت نظام کریدیت را بصورت واقعی پیاده کند، و از این طریق در آینده نیروی کار بین المللی تربیه کند.

• آموزش الکترونیکی

• پس از شیوع ویروس کرونا در جهان و از جمله افغانستان، قضیه ای آموزش الکترونیکی در پوهنتون های کشور، و از جمله پوهنتون تخار به یک دغدغه تبدیل شده و اهمیت آن برجسته گردید.

  خوشبختانه در پوهنځی شرعیات، به اثر تلاشهای مسؤلین وقت، کیمتۀ آموزش الکترونیکی (E-Learning) ایجاد گردیده و اتاق مجهز با کامپیوترها، تلویزیون LCD، انترنت تقریبا کافی، و برخی وسایل دیگر تسهیل کننده آموزش الکترونیکی وجود دارد که با فراهم شدن وسایل ویدیو کنفراس می توان از آن به عنوان یک صنف مجهز برای آموزش های الکترونیکی استفاده نمود.

• تقویت نظام آموزشی مبتنی بر نتیجه و شاگرد محور

• دیپارتمنت فقه و قانون با توجه به همیت آموزش الیکترونیکی، اقدامات ذیل را تا پنج سال آینده در این زمینه اتخاذ خواهد نمود:

• زمینه سازی برای تدویر ورکشاپ های آموزش الکترونیکی و آشنایی با مهارت های استفاده از تکنولوژی جهت تدریس و یادگیری برای استادان و محصلان.   "اپلیکیشن"
• معرفی ویب سایت ها و کتابخانه های معتبر الکترونیکی برای استادان و محصلان، و معرفی اپلیکیشن های خاص جهت سهولت استفاده از ویب سایت ها و کتابخانه های مذکور.
• ترویج فرهنگ تدریس و آموزش الیکترونیکی.
• معرفی روش ارتباط محصلان با استادان از طریق تکنولوژی و وسایل الکترونیکی.
• در بخش اداره و رهبری 

• ادارات معمولا چه بزرگ و چه کوچک دارای رهبری می باشند، لازمۀ اجرای عدالت، نظم و تحقق اهداف مورد نظر، داشتن یک رهبری شفاف و پاسخگوا از عملکردش می باشد، مسؤلین دیپارتمنت فقه و قانون در پنج سال آینده آخرین تلاش خود را بخرچ خواهند داد، تا بمنظور شفافیت هرچه بیشتر اداره، اقدامات ذیل انجام داده می شود:

• تطبیق قوانین، مقررات، لوایح و طرز العمل ها:

• قوانین و مقررات معمولا جهت رعایت عدالت، عرضۀ خدمات بهتر و تأمین نظم و دسپلین وضع و تعیین می گردد، بناء دیپارتمنت با یقین به این موضوع می کوشد قوانین و. . . را اجرا و عملی کند.

• اطلاع رسانی نظام مند در مورد قوانین، مقررات و لوایح:

• پایبندی به قوانین و مقررات تضمینی است برای اجرای عدالت، شفافیت و نظم؛ لذا دیپارتمنت از طریق برگزاری سمینارهای آگاهی دهی در مورد قوانین، مقررات و لوایح و همچنان چاپ و در دسترس قرار دادن آنها، مستمرا اقدامات لازم را در این راستا انجام خواهد داد. 

• رعایت عدالت و مبارزه با کارشکنی و فساد اداری واکادمیک:

•  دیپارتمنت فقه و قانون، جهت نهادینه شدن ارزشهای اکادمیک، تعهد وظیفوی و اصول اداره میان استادان و تأمین عدالت و شفافیت؛ خود را در مبارزه با هر گونه اعمال خلاف ارزشهای اسلامی و اکادمیک، اصول و مقررات اداری، بی عدالتی و کارشکنی متعهد می داند، و جهت اجرای عملی این امر، موارد زیر به گونۀ در نظر گرفته می شود:

• 1. تقسیم عادلانۀ مکلفیت ها (تدریس، رهنمایی، اشتراک فعال در کمیته های کاری) بین استادان دیپارتمنت؛
  2. استفادۀ مساویانه از بورسیه ها و برنامه های انکشاف ظرفیت؛
  3. ارزیابی دقیق و برگزاری امتحانات بگونۀ درست و رعایت عدالت و شفافیت در نمره دهی؛
  4. رسیدگی به حق تلفی، تعصب، بی انصافی، کارشکنی و غفلت وظیفوی؛

•  

• تطبیق پروسۀ مستند سازی فعالیتها:

• برای جلوگیر از تقلب و جعل اسناد و تنظیم بهتر فعالیت ها و ارائۀ شواهد از کارکرد ها برای بازنگران داخلی و خارجی، اقدام به مستند سازی شواهد یک امر حتمی می باشد، متأسفانه تا هنوز دیپارتمنت به این قضیه بطور اساسی نپرداخته. بناء دیپارتمنت  قصد دارد در پنج سال آینده ی عمر این پلان استراتیژیک، این پروسه را به گونۀ جدی پیگیری نماید.

• امضا و انکشاف توأمیت ها و تفاهمنامه ها:

•        دیپارتمنت فقه و قانون، جهت ارتقای کیفیت و اعتبار اکادمیک خویش، به برقراری روابطِ همکاری های گوناگون با نهاد های مماثل و ارگان های ذیربط ضرورت دارد. این دیپارتمنت تا هنوز با هیچ نهادی، توأمیت امضاء نکرده است؛ با این وصف، همکاری های نسبی میان این دیپارتمنت و برخی نهاد های دولتی ولایت تخار و همچنان پوهنحی های شرعیات  پوهنتون های کابل، بدخشان، بلخ و بغلان بصورت غیر مستقیم، و بعضا در چوکات قرار داد همکاری بین پوهنتون تخار و پوهنتون کابل وجود دارد، اما این همکاری ها بسنده نمی باشد. بناء دیپارتمنت در نظر دارد در پنج سال آینده توأمیت و قرارداد همکاری را با نهاد های مماثل و دیپارتمنت های فقه و قانون پوهنځی های شرعیات پوهنتون کابل، بلخ و ننگرهار، و همچنان با نهادهای دولتی ولایت تخار از قبیل: ریاست محاکم، ریاست حج و اوقاف، ریاست معارف، ریاست عدلیه، ریاست سارنوالی و غیره، عقد نموده و تلاشهای لازم را جهت استفاده از مواد مندرج قرارداد به خرچ خواهد داد.

• ارزیابی و ارزش یابی تمامی فعالیت ها و برنامه های کاری:

• روند ارزیابی از عموم فعالیت ها و برنامه های سازمانی، و از جمله فعالیت های تحصیلی و تحقیقی کمک فوق العاده به بهبود فعالیت های مورد نظر می کند؛ زیرا ارزیابی در واقع محرک نیرومندی است که انسان ها را به سمت بهتر شدن سوق می دهد، مخصوصا که همراه با دو اصل مهم "مکافات و مجازات" و عدالت و شفافیت باشد؛ بدین منظور دیپارتمنت می کوشد، فعالیت های اکادمیک استادان ومحصلان را ارزیابی کند و از این طریق به تقویت و روند آموزش و تحقیقات علمی و جلوگیری از بی توجهی و غفلت در انجام وظیفه بپردازد.

• ترویج فضای محاسبه و نقد سالم جهت بهبود اداره:

• نقد سالم و سازنده ارزشی است دینی، و در جوامعی که نقد و محاسبه وجود نداشته باشد؛ بی تفاوتی، غفلت، کارگریزی، خیانت و از جمله خیانت وظیفوی و خیلی از نا ملایمات دیگر بروز می کند و روند زندگی تا حدودی متأثر می شود، بناء دیپارتمنت می کوشد فضای نقد سالم و به محاسبه کشانیدن منسوبین دیپارتمنت را ترویج و نهادینه بسازد، البته از یاد نبریم که نقد و محاسبه فقط و فقط بخاطر اصلاحات و بهبود و با ادبیات انسانی و دینی و در فضای نهایت مسالمت آمیز و با رعایت سایر شرایط نقد سالم و بدور از هر گونه اغراض شخصی و بکار بردن الفاظ زننده صورت می گیرد.

   

   

• در بخش ایجاد و افزایش عواید

• پوهنتون ها هرچند نهاد های علمی و اکادمیک هستند، و در اولویت کار آنها بحث تولید عواید و افزایش آن مطرح نیست، با این وصف پوهنتون ها بصورت غیر مستقیم در تولید عواید و افزایش آن تأثیر دارند، دیپارتمنت فقه و قانون با اقدامات ذیل می تواند در تولید و افزایش عواید نقش بازی کند:

• فارغ دهی شاگردان و توزیع اسناد تحصیلی: دیپارتمنت همه ساله تعداد از شاگردان را فارغ می دهد که آنها جهت استخدام شدن در عرصه های کاری نیاز به دیپلوم، سرتفکیت و ترانسکرپت می داشته باشند، و با توزیع این موارد برای آنها، عواید، بدست آمده و به حساب بانکی حکومت ریخته می شود.
• فیس داخله و حق التدریس محصلان برنامۀ ماستری
• فیس داخله و حق التدریس محصلان بخش شبانه
• تألیف کتب درسی و ممد درسی: از آن جایکه کتب درسی غالبا پر چاپترین کتب می باشد، و همه ساله شاگردان آن ها خریداری می کنند از این رهگزار با استفاده از حق الامتیاز کتب درسی می توان عواید به نفع خزانه دولت واریز کرد.
• در بخش فعالیت های بین المللی

• دیپارتمنت با توجه به امکانات و صلاحیت های خود خواهد کوشید تا جهت تأثیر گزاری در عرصۀ بین الملی اقدامات ذیل را -هرچند اندک- انجام دهد:

• انجام تحقیقات علمی و نشر آن در ژورنال های بین الملی.
• در صورت فراهم شدن زمینه اشتراک در سمپوزیم ها و کنفرانس های بین المللی.
• در بخش سهمگیری در انکشاف جامعه

• یکی از اهداف بزرگ مراکز علمی در طول تاریخ سهمگیری در صلاح و فلاح جامعه است، مراکز علمی با توجه به امکانات خود در انکشاف و خیر جامعه سمهم می گیرند، آنچه این مراکز می توانند برای جامعه انجام دهند، دست آوردهای علمی و تعلیم و تربیه و نشر مفاهیم و تعالیم و ارزشهای دینی و قانونی برای مردم است.

  هرچند اکثریت برنامه های که در این پلان استراتیژیک متذکر شده ایم سهمگیری در انکشاف و پیشرفت جامعه است، اما علاوتا اقدامات ذیل هم بصورت مستقیم سهمگیری در انکشاف جامعه را نشان می دهد که دیپارتمنت به آن ها خواهد پرداخت:

   

   

• ایجاد برنامه آگاهی دهی شرعی و قانونی:

•  برای انکشاف فعالیت های دیپارتمنت و سهم گیری آن در تقویت جامعه، ایجاد این برنامه که از طریق آن آگاهی های شرعی و قانونی در موضوعات مختلف مورد نیاز برای اقشار مختلف جامعه داده می شود. و با راه اندازی این برنامه از یک طرف محصلان در ارایۀ خدمات اجتماعی سهم می گیرند و از طرف دیگر اقشار مختلف جامعه از حقوق و مکلفیت های خویش آگاه گردیده جامعه بسوی همزیستی مسالمت آمیز و رعایت احترام متقابل سوق می گردد.

• تعلیم و تربیه و فارغ دهی شاگردان و تحویل دهی آن ها به جامعه
• طرح و تطبیق پروژه های تحقیقی هدفمند:

• دیپارتمنت در نظر دارد جهت انجام تحقیقات علمی هدفند وکاربردی، که برای مشکلات حقوقی، فقهی و قانونی موجود در جامعۀ افغانی، راه حلهای مناسب ارائه کند، ظرفیت سازی نموده، زمینه ها و امکانات اجرای این نوع تحقیقات را فراهم سازد تا استادان و محصلان به شکل انفرادی و یا گروپی پروژه های تحقیقی، طرح و اجرا نموده و سهم خویش در انکشاف جامعه را داشته باشند.

• راه اندازی برنامه های فرهنگی:

• دیپارتمنت خواهد کوشید تا یک شورای فرهنگی از شاگردان ایجاد نماید تا با برگزاری سمینار ها و برنامه های لازم، به ترویج ارزشهای پسندیدۀ فرهنگی و مبارزه علیه رسوم وعنعات ناپسند اجتماعی بپردازد.

• سهم گیری در سرسبزی و صفای: سرسبزی و صفای تأثیر مثبت روی حفظ محیط زیست دارد، و لذا دیپارتمنت در این راستا به تنظیم پارک زینتی سمت شرقی دفتر اداری خود می پردازد، و تلاش می ورزد آن را به یک پارک واقعا زینتی تبدیل کند.

• اولویت ها

         اهداف این پلان به ترتیب زیر اولویت بندی گردیده است:

• 1. اهدف درجه یکم
• ارتقای ظرفیت های: علمی، کار بردی و تحقیقی محصلان
• ارتقای ظرفیت های: علمی، تدریسی و تحقیقی استادان

• 2. اهداف درجه دوم  

• امضای توأمیت ها و تفاهمنامه ها با ادارات ذیربط
• تولید و افزایش عواید
• بروز سازی کریکولم
• تهیۀ کتلاگ برای معرفی دیپارتمنت و فعالیت های آن
• ظرفیت سازی و دونر یابی برای پروژه های تحقیقی و ارتقای ظرفیت استادان
• ایجاد برنامه های رقابتی میان محصلان
• تجزیۀ دیپارتمنت به دو بخش "فقه " و "اصول فقه "  
• اهداف درجه سوم
• فراهم سازی زمینۀ سیرهای علمی
• ایجاد شورا و کمیته های کاری محصلان
• ایجاد پارک تفریحی
• ایجاد کمیتۀ فارغان

•  

   

  اعضای کمیتۀ موظف برای تدوین پلان استراتیژیک برای سال های (1402 - 1406)

  پوهندوی سید عتیق الله حامدی                       پوهنوال سعد الدین سعیدی     پوهندوی عبد الواحد کریمی

  آمر دیپارتنت به حیث مسؤل                             بحیث عضو                            به حیث عضو

  پوهندوی رحیم الله پیمان                                                                               پوهنمل هدایت الله اکبری

  به حیث عضو                                                                                                به حیث عضو

  نماینده های صنوف جهت اشتراک در چگونگی تدوین پلان استراتیژیک

  احمد شعیب نماینده صنف چهارم

  نبی الله نماینده صنف سوم 

  صبغت الله نمایندۀ صنف دوم

  محمد اسرائیل نماینده صف اول                                                                       

  پلان استراتیژیک دیپارتمنت فقه و قانون در جلسه مؤرخ 3 / 2 / 1402 هـ=  2 / 10 / 1444هـ ق دیپارتمنت فقه و قانون به اتفاق آراء مورد تأیید قرار قرار گرفته و طی پروتوکول شماره (3) ثبت گردید.

• شفافیت و پاسخگویی در رهبری
• سهمگیری در انکشاف جامعه
• ایجاد برنامۀ ماستری
• ایجاد بخش شبانه
• ارزیابی

 

اهداف علمی و آموزشی دیپارتمنت

• تربیت کادر های متخصص، مسلکی و متعهد در بخش های قضا، څارنوالی، وکالت دفاع، قانون گزاری، افتاء، معارف و تحصیلات عالی کشور.
• ارائه‌ی راه حل‌های شرعی و حقوقی برای معضلات حقوقی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در جامعه از طریق طرح و اجرای تحقیقات علمی هدفمند.
• ایجاد فضای علمی و اکادمیک که در آن بحث و تبادل نظر، پرسش نقادانه وانتقاد سازنده ملاک های شایع وپذیرفته شده باشد.
• ترویج فرهنگ تحقیقات علمی در حوزۀ حقوق و علوم شرعی جهت تولید دانش و یافتن راه حل‌های علمی برای مشکلات وچالش های بیشماری که جامعه با آن مواجه است.
• فراهم سازی زمینه‌های ارتقای ظرفیت برای اعضای کادر علمی و سمت دهی آنها جهت نیل به رتبه های علمی بالاتر.
• پاسخگویی به پرسشها ونیازهای علمی، شرعی و حقوقی جامعه.
• نهادینه ساختن روحیه ابتکار، خلاقیت ونوآوری علمی در میان استادان و محصلان.

فارغان این دیپارتمنت به اهداف ذیل نائل خواهند آمد

• شناخت مبانی، ساختار و منابع فقه اسلامی و نظام حقوقی افغانستان و تشخیص جایگاه و کاربرد فقه اسلامی در این نظام حقوقی.
• کسب دانش و مهارت های مسلکی به منظور فراهم آوری پاسخ به نیازهای فقهی مردم و دولت و مشارکت در تعمیم حاکمیت قانون و حکومت داری خوب.
• شناخت قواعد حاکم بر علم فقه، احکام و نظام حقوقی افغانستان به منظور کسب صلاحیت کار در دستگاه قضایی، صدور فتوا و اظهار نظر علمی فقهی در زمینه های مورد نیاز.
• کسب مهارت های لازم در زمینۀ استنباط و استخراج احکام از مصادر فقه اسلامی و رسیده گی و پیشبرد دوسیه های قضایی.
• انکشاف مهارت انجام تحقیقات علمی، نگارش متون فقهی و حقوقی، تحلیل شرعی قضایا، بررسی و نقد نظریۀ پلورالیزم دینی و تحلیل اصول اعتقادی مذاهب کلامی اسلامی.
• شناخت اصول و قواعد حاکم بر آیات و احادیث احکام، توانمندی استدلال به آنها و بیان نظریات فقها در خصوص احکام مستنبطه.
• آشنایی با سیر تاریخی تشریع و قانون گزاری اسلامی و مذاهب فقهی مشهور، مقایسۀ قوانین وضعی با فقه اسلامی و قدرت تحلیل مسلکی قوانین وضعی در پرتو فقه اسلامی